“Kim olduğumu veya ne yaptığımı kimse bilmiyorsa, o zaman işimi yaptığımı biliyorum”

Aile işletmelerine kim danışmanlık hizmeti veriyor? Ne tür danışmanlıklar veriyorlar? Ve bu danışmanlıklar değerli mi? Bunlar cevapları hak eden önemli sorular. Literatür araştırmaları, aile işletmelerine danışmanlık vermenin yaygın bir konu olduğu üzerinde hemfikir.

Danışmanlar, Roma Katolik Kilisesi'nden Avrupa kraliyet ailelerine kadar pek çok kurumda önemli olmuştur. Aile işletmeleinde de durum farklı değil. Aile işletmeleri dünyasında, danışmanlar genellikle strateji oluşturma, planlama, ardıllık ve çatışma çözümü konuları ile ilgilenirler. Bunu genellikle objektif tavsiyelerde bulunmak gibi açık ve doğrudan gözlemlenebilir şekillerde yaparlar. Yine de, bir danışmanın “Kim olduğumu veya ne yaptığımı kimse bilmiyorsa, o zaman işimi yaptığımı biliyorum” şeklinde ifade ettiği gibi, tavsiyeleri de oldukça incelikli olabilir.

Aile işletmelerinde danışmanların ve tavsiye ağlarının kullanımının kabul edilen önemine rağmen, danışmanların aile işletmelerine değer kattığına yönelik ilgi sınırlı olmuştur. Yine de, kolayca görülmese de, incelikli tavsiyeler aile işletmelerinin sağlığı için hayati önem taşıyabilir.

İnce öğütler, aile işletmesi üyelerinin dikkatlerini kolektif dikkate gizlice yönlendirmek için kullanılan taktikler ve uygulamalardır. Danışmanlar dikkati etkilemek için ince öğütler kullanıyorlarsa, bunu nasıl yaptıklarını anlamak önemlidir. Çünkü aile işletmelerinde danışmanlık dinamikleri hakkında hala çok az şey bilinmektedir.

Aile işletmesi üyelerine en yakın ve en güvenilir olanlar danışmanlar gösterildiğinden, aile üyeleri üzerinde en güçlü etkiye sahip olmaları muhtemeldir. Danışmanlarla ilgili yapılan araştırmalar, dış danışmanların, danışma kurullarının ve iç danışmanların aile işletmeleri için önemli kaynaklar olduğunu ortaya çıkarmıştır.

Danışmanlık sürecine ilişkin literatürde, danışmanların aile işletmelerine nasıl katkı sunması gerektiği konusunda açık adımlarla nispeten yapılandırılmış bir yaklaşım sağlar. Bu yaklaşımlar genellikle aile işletmelerinin benzersiz bir danışmanlık yaklaşımı gerektirdiği ve aile işletmesi danışmanlarının aile şirketlerine özgü hassasiyetleri yönetmek için etkili becerilere ihtiyaç duyduğu konusunda hemfikirdir.

Aile işletmelerinde danışmanlık süreci birçok açıdan farklılık göstermektedir ve danışmanın çok fonksiyonel yetkinliklere sahip olması gerekmektedir. Kesişen kişisel ve ticari çatışmalar, artan bilişsel zorluklar, uzun vadeli duygusal ihtiyaçlar, paydaş çatışmaları ve tarafların çıkarları gibi karmaşık ilişki sistemleri içinde gezinmek zorunluluğu olduğundan, aile işletmelerinde danışmanlık süreci farklılık gösterir.

*Vanessa M. Strike’in konu ile ilgili makalelerinden derlenmiştir.